Ja i Ty i następna wojna
704 stron, twarda okładka.
Wybór najlepszych sztuk izraelskiego autora dramatów, opowiadań, piosenek, wierszy i książek dla dzieci oraz reżysera.
Hanoch Levin (1943 ? 1999) pochodził z rodziny religijnych Żydów, którzy w 1935 roku wyemigrowali z Łodzi do Palestyny. Sztuki Levina budzą duże kontrowersje zarówno ze względu na treść, jak i prowokacyjną, epatującą wulgaryzmami formę.
Książka zawiera sztuki: Jakobi i Leidental, Szyc, Krum, Sprzedawcy gumek,Zimowy pogrzeb, Męki Hioba, Pakujemy manatki, Śniący chłopiec, Dziwka z Ohio, Morderstwo, Requiem, w tłumaczeniu Irit Amiel, Agnieszki Olek, Jacka Poniedziałka oraz Michała Sobelmana.
Hanoch Levin to obecnie jeden z najczęściej wystawianych autorów na polskich scenach teatralnych! O jego sztukach do poczytania w artykułach, które ukazały się w majowym numerze "Teatru" (2012) oraz klikając w poniższe linki:
Artykuły o Hanochu Levinie:
http://www.teatr-pismo.pl/przestrzenie-teatru/167/konto,_cialo_i_resztki_poezji/
http://www.teatr-pismo.pl/przestrzenie-teatru/166/chucpa_teatr_i_dramat_hanocha_levina/
http://www.teatr-pismo.pl/przestrzenie-teatru/165/zyc_w_rozczarowaniu/
"Ja i Ty i Następna Wojna - Teatr Życia i Śmierci - antologia sztuk Hanocha Levina, izraelskiego autora dramatów, opowiadań, piosenek, wierszy i książek dla dzieci oraz reżysera. Twórcy oryginalnego języka i świata teatralnego, przez jednych uwielbianego, przez innych krytykowanego za bluźniercze, brutalne, zbyt wulgarne środki ekspresji czy lewicowe poglądy."
ze wstępu Agnieszki Olek
Śmieszna baśń przez łzy - o spotkaniu z teatrem i dramatem Hanocha Levina
Sztuki w przekładach Irit Amiel, Agnieszki Olek, Jacka Poniedziałka i Michała Sobelmana w charakterystycznym dla Levina stylu pełnym absurdalnego poczucia humoru opisujące relacje międzyludzkie, zmagania człowieka z absolutem i samym sobą poprzedza obszerny, prezentujący wszystkie etapy twórczości autora wstęp Śmieszna baśń przez łzy - o spotkaniu z teatrem i dramatem Hanocha Levina autorstwa Agnieszki Olek. W charakterze posłowia umieściliśmy tekst Shimona Levy (w tłumaczeniu Julity Grodek) Ośmielam poważyć się na porównanie - Beckett i Levin; zaraz za nim znajdują się szczególnie interesujące dla polskiego czytelnika wspomnienia - Podróż Hanocha Levina do Polski, które przywołał bliski przyjaciela autora Dani Tracz, a spisała Agnieszka Olek. Antologię zamyka obszerna bibliografia.
"Hanoch Levin widział świat od stóp do głów. Od kłopotów z wypróżnieniem po kłopoty z sensem egzystencji. Od upierdliwości po akty strzeliste, od tkliwych westchnień po szczyty skurwysyństwa. I pokazywał ów świat w swoim teatrze w Tel Awiwie, łącząc nowoczesną, skondensowaną formę z poczciwością żydowskiego wodewilu. Umiał też pożenić okrucieństwo (boleśniejsze od okropieństw śniących się po nocach dzisiejszym brutalistom) ze swojskim ciepłem. Nie bał się łez widowni; baczył, by nie zalewały kpiącej trzeźwości spojrzenia."
Osiem pogrzebów i życie, Jacek Sieradzki
"Przekrój" nr 17-18/25.04. 26-04-2007
link do innych recenzji na: e-teatr
Kilka słów o sztukach Hanocha Levina:
JAKOBI I LEIDENTAL
Sztuka z piosenkami
przekład: Michał Sobelman
Od tej sztuki w 1972 roku zaczęła się teatralna droga Hanocha Levina jako reżysera. Opowiada ona historię dwojga przyjaciół, którzy rywalizują o względy tej samej kobiety. Jakobi od lat przyjaźni się z Leidentalem, jednak rezygnuje z ich długotrwałej przyjaźni, żeby wreszcie zacząć żyć. Opuszczony Leidental, nie mogąc znaleźć dla siebie miejsca, podąża za nim. Autor pokazał mechanizm zależności człowieka od człowieka, zarówno w przyjaźni, jak i w miłości, tę ostatnią zaś doszczętnie rozebrał na części składowe, dogrzebując się do jednej z podstawowych prawd o człowieku.
SZYC
Sztuka muzyczna
przekład: Michał Sobelman
"Sztuka Szyc, podobnie jak Jacobi i Leidental, zaliczana jest do dramatów rodzinnych.
(...) mąż, który ginie w wojnie, wraca do domu po śmierci i zamieszkuje pod stołem, gdzie zjada okruchy. Nie jest jednak w stanie przemienić świata w bardziej duchowy ani porwać panny młodej, do której przybywa, ale zostaje z rodziną stając się częścią ich pozbawionego sensu i duchowości materialistycznego życia."
ze wstępu Agnieszki Olek
Śmieszna baśń przez łzy - o spotkaniu z teatrem i dramatem Hanocha Levina
KRUM
przekład: Jacek Poniedziałek
"Krum z 1975r. nawiązuje do biblijnej przypowieści o synu marnotrawnym. Bohaterem jest trzydziestoparoletni mężczyzna, który wraca do kraju z emigracji. Oprócz brudnej bielizny w walizce nie przywozi nic - jego wyjazd do Ameryki okazał się fiaskiem. Sztuka opowiada o świecie, w którym rozchwiane zostały wartości, takie jak małżeństwo, macierzyństwo, rodzinna więź. A jednocześnie mówi o ludziach, którzy rozpaczliwie próbują naprawić ten stan i szukają oparcia w drugim człowieku. (... )Bohaterowie Kruma zdolni są do największych upokorzeń, byleby przerwać samotność i założyć rodzinę.
Haust świeżego powietrza, Roman Pawłowski
Gazeta Wyborcza nr 61 14-03-2005
SPRZEDAWCY GUMEK
Sztuka z piosenkami
przekład: Agnieszka Olek
Ta sztuka należy do tzw. komedii rodzinnych mówiących o losie i cierpieniu człowieka. Nurit Yaari zaliczaSprzedawców gumek do dramatów samotnych serc, gdzie kobiety i mężczyźni próbują poznać kogoś, z kim mogliby założyć rodzinę. Dzieje się tak z obawy przed samotnością i potrzeby zrealizowania przyjętej na siebie społecznej roli, którą odziedziczyło się w spadku po rodzicach.
ZIMOWY POGRZEB
Burleska w ośmiu odsłonach
przekład: Agnieszka Olek
"W dramacie Zimowy pogrzeb potrzeba ukrywania swojego ja przedstawiona jest metaforycznie, za pomocą maski, której nie chce zdjąć bohater Laczek Bobiczek, aby nie pokazać swojej nędzy i prawdy o sobie samym. Z obawy, że zostanie odrzucony, zdejmuje z siebie wciąż maski założone jedna na drugą, aby zostawić sobie jak najwięcej czasu na złudzenia i nadzieje."
ze wstępu Agnieszki Olek
Śmieszna baśń przez łzy - o spotkaniu z teatrem i dramatem Hanocha Levina
MĘKI HIOBA
przekład: Michał Sobelman
Sztuka zalicza się do grupy dramatów mitycznych, mówiących o losie i cierpieniu człowieka. Męki Hioba to przetworzona przez autora historia biblijnna. Levin skupił się na relacjach zachodzących pomiędzy ludźmi a siłami, które determinują ich istnienie. Moment upadku Hioba w wersji Levina jest całkowitym zanegowaniem sensu cierpienia, człowieczeństwa i istnienia Boga. Hiob, który w obliczu zagrożenia nie wyrzeka się wiary w Boga, zostaje nabity na pal przez rzymskich żołnierzy. Jego męczarnie stają się jedną z atrakcji w rzymskim cyrku. Pozbawiona sensu śmierć Hioba, odarta z patosu, pozostawia otwarte pytanie o rolę Boga w ludzkim życiu, który być może nie jest w stanie zapobiec ludzkiemu cierpieniu.
PAKUJEMY MANATKI
Komedia na osiem pogrzebów
przekład: Jacek Poniedziałek
"Sztuka Levina nie tylko przypomina o śmierci, ale również oswaja z nią. Robi to w sposób przewrotny, bo przez bardzo czarny, a nawet groteskowy humor. Tutaj nie ma świętości - śmiejemy się z wszystkiego i wszystkich. Z mówcy pogrzebowego, który uwodzi wdowy chowające mężów, z kobiety, która pragnie tylko się wyrzygać, z prostytutki, która w wymierającej społeczności niedługo nie będzie mogła zarobić na chleb. Właściwie każda postać jest śmieszna, a mimo to nasz śmiech jest raczej serdeczny. Nie potrafimy wyśmiewać się z nich, po prostu śmiejemy się razem z nimi nad groteskowością życia."
Anna Wróblowska
Nowa Siła Krytyczna, 07-03-2008
ŚNIĄCY CHŁOPIEC
Sztuka w czterech częściach
przekład: Michał Sobelman i Agnieszka Olek
Freddie Rokem obok Idącego w ciemności i Requiem zalicza Śniącego chłopca do poetycko-egzystencjalnej trylogii o śmierci i jej nieuchronności. Śniący chłopiec to dramat o drodze krzyżowej dziecka, które traci ojca i zostaje odłączone od matki. Do idyllicznego świata dzieciństwa chłopca wdziera się tłum przerażonych, ściganych i anonimowych ludzi. Bezimienność jest dla nich szansą na zapomnienie i śmierć. Sztuka odwołuje się do pamięci o uchodźcach ocalałych z Holokaustu i ich wiecznej tułaczce po świecie.
DZIWKA Z OHIO
przekład: Michał Sobelman
Dziwka z Ohio to historia dwóch żebraków, Hajbittera i jego syna, którzy pragną spotkać się z tytułową dziwką. Jedyną możliwością zaistnienia w wyśnionym przez nich spotkaniu jest wkradnięcie się do snu wymarzonej Dziwki z Ohio. Kobiety w sztukach Hanocha Levina bardzo często stają się obiektem męskich pragnień, którzy w swych marzeniach tworzą wręcz absurdalnie wyolbrzymiony ich wizerunek. Autor wyśmiewa mężczyzn, którzy koncentrują się tylko i wyłącznie na swoich potrzebach. Mężczyźni według Levina są słabi i w swych pragnieniach całkowicie uzależnieni od kobiet. Hojjbitter i Hojmar idąc do dziwki wędrują jedynie po świecie swoich iluzji. Ich podróż odwołuje się do mitu Żyda wiecznego tułacza, który obecny jest w wielu sztukach Levina.
MORDERSTWO
Sztuka w trzech aktach z epilogiem
przekład: Michał Sobelman
"Dramat Morderstwo to współczesny moralitet, w którym Levin powraca po wielu latach do aktualnych problemów, którymi wcześniej zajmował się w swoich kabaretach. Jest to niejako teatralna metafora błędnego koła, w którym tkwią dwa narody - palestyński i izraelski, błędnego koła wzajemnej nienawiści, zemsty i zabijania, gdzie nie ma winnych, są tylko zrozpaczone ofiary wiecznie opłakujące straty, dla których jedynym ratunkiem jest pragnienie zemsty."
ze wstępu Agnieszki Olek
Śmieszna baśń przez łzy - o spotkaniu z teatrem i dramatem Hanocha Levina
Levin w kilku ostrych migawkach przedstawia horror wojny domowej, w której wczorajsi sąsiedzi stają się śmiertelnymi wrogami. Młodzi izraelscy żołnierze torturują i zabijają swego arabskiego rówieśnika, z którym jeszcze wczoraj mogli zagrać w piłkę. Ślepa zemsta ojca zabitego chłopca uderza w niewinnych narzeczonych, którzy przeżywali na plaży swoją pierwszą noc. W następnej scenie tłum linczuje arabskiego robotnika, którego całą winą było podglądanie dziwek w oknach burdelu. (...) w Morderstwie mamy do czynienia ze zbrodnią pokazywaną jako choroba zakaźna przenoszona z kata na ofiarę.
Roman Pawłowski, Gazeta wyborcza
21 maja 2002r.
REQUIEM
(oparte na trzech opowiadaniach Czechowa)
Bajka o śmierci
przekład z hebrajskiego: Irit Amiel
Ten poetycko-egzystencjalny dramat o nieuchronności śmierci, jedna z bardziej osobistych sztuk Hanocha Levina, powstał w 1999 r., tuż przed śmiercią pisarza. Postacie Levina bardzo często wyobrażają sobie, jak będzie wyglądało życie po ich śmierci, boja się zostać zapomniani. Nawet aniołowie, którzy w Requiem przychodzą, żeby pomóc bohaterom sztuki przekroczyć linię życia i śmierci, są bezradni wobec zastanej rzeczywistości i nieudolnie żartując próbują złagodzić ból odchodzenia. Każdy z bohaterów tej "bajki o śmierci" opłakuje odejście kogoś bliskiego i pozostaje samotny wobec śmierci i bólu rozstania.