Ikony, pseudoherosi i zwykli śmiertelnicy. Antologia najnowszego dramatu polskiego

Wyd. Agencja Dramatu i Teatru ADiT, Warszawa 2015.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Publikacja zawiera teksty autorstwa uznanych polskich dramatopisarzy, tworzących wyłącznie w obecnym stuleciu:

(Nie)ludzkie dzienniki Szymona Bogacza

Wieczny kwiecień Jarosława Jakubowskiego

Caryca Katarzyna Jolanty Janiczak

W brzuchu Wilka Roberta Jarosza

0 Szczepana Orłowskiego

Morrison Śmiercisyn Artura Pałygi

Przylgnięcie Piotra Rowickiego

Zawarte w tej książce sztuki, poza (Nie)ludzkimi dziennikami, miały już swoje premiery teatralne, zaistniały w opinii krytyków i ludzi teatru, ale nie dotarły do czytelników (za wyjątkiem sztuki W brzuchu wilka, opublikowanej wcześniej w "Nowych Sztukach dla Dzieci i Młodzieży"). Wybrane teksty mają w sobie równie silny walor literacki, co (potwierdzony) potencjał teatralny i performatywny.

Antologia to jednak przede wszystkim próba uchwycenia nerwu polskiej rzeczywistości dramatopisarskiej anno Domini 2015. Pobrzmiewa w niej wiele zjawisk, nowych bądź powracających, ale w innej od dotychczasowych formule. Starają się je opisać w swoich esejach teatrolodzy i dramatolodzy reprezentujący odmienne szkoły i podejścia badawcze. Są to Wojciech Baluch, Agata Dąbek, Łukasz Drewniak, Jagoda Hernik Spalińska, Joanna Jopek, Andrzej Lis i Kamila Paprocka, którzy przeprowadzili analizy publikowanych sztuk, pokazując je na tle całokształtu twórczości dramatopisarzy. Punktem wyjścia dla eseistów było pytanie - "Czy polski teatr wciąż domaga się opowieści?" - oraz potrzeba przyjrzenia się strategiom konstruowania narracji w polskim dramacie współczesnym.

Mamy nadzieję, że Ikony, pseudoherosi i zwykli śmiertelnicy wypełnią lukę wydawniczą, jaką jest brak książkowego wydania najchętniej wystawianych polskich autorów XXI wieku. Tym bardziej że polscy dramatopisarze na nowo nakłuwają społeczną tkankę, inaczej niż robili to ich poprzednicy.

"Publikacja ma szanse wypromować nowe pokolenie polskich autorek i autorów teatralnych, a w szerszej perspektywie zwrócić uwagę na nowe tematy i nowe formy ekspresji w dramacie. Niesie ona obraz Polski początku XXI wieku i traumatycznych wydarzeń, które są dzisiaj przedmiotem debaty publicznej. Ważnym wątkiem, przewijającym się w tych tekstach, jest kwestia indywidualnej i zbiorowej pamięci historycznej, kluczowa dla zrozumienia dzisiejszej sytuacji społecznej i politycznej w Polsce. Wybrane dramaty mówią o tym w sposób nowatorski, wolny od ideologicznego zacietrzewienia, niepokoją i zmuszają do nowego spojrzenia na kulturę i historię."

Roman Pawłowski

"Na tle dostępnych obecnie antologii najnowszego dramatu książka ma z dwóch względów charakter nowatorski. Gromadzi teksty, które wcześniej nie były publikowane, lecz mają już za sobą teatralne prymicje, a więc sprawdziły się na scenie, zostały dopracowane i dostrzeżone przez praktyków teatru. Zazwyczaj jest tak, że nowa twórczość długo oczekuje na specjalistyczny komentarz naukowy, który pojawia się, gdy dorobek jest już zweryfikowany przez czas i ucukrowany. W tym przypadku dzieje się inaczej. Do fachowego skomentowania publikowanych dramatów zaproszono uznanych i doświadczonych badaczy, dzięki którym wybrane teksty nie zawisną w próżni, lecz zostaną odczytane w kontekście współczesnych zjawisk artystycznych, kulturowych i społecznych."

Prof. dr hab. Małgorzata Leyko

"Zamieszczone tu dramaty opisują różne aspekty naszej dzisiejszej rzeczywistości, ukazują miejsca drażliwych sporów, także historycznych, a najszerzej mówiąc, diagnozują współczesne zło, w jakikolwiek sposób się przejawia. Autorzy poszukują niebanalnych form dramatycznych, środków literackich i nowego języka, często poetyckiego, by najdokładniej oddawały skomplikowany obraz współczesnego świata. [...] Teatr jak zawsze bywa zwierciadłem swych czasów."

z posłowia Elżbiety Baniewic