język polskijęzyk angielski

Bürger, Gottfried August

Bürger, Gottfried August

1747 - 1794. Pisarz niemiecki, związany z okresem Sturm und Drang. Przeciwstawiał się racjonalizmowi i klasycyzmowi. Autor głośnych wówczas ballad (np. Lenora, 1774), wierszy o tematyce społeczno-politycznej (zbiory Gedichte, 1778, 1789), liryków miłosnych. Na podstawie wersji angielskiej opracował słynne Przygody barona Münchhausena (1786).

Przygody barona Münchhausena

Tłumacz
Januszewska, Hanna

Adaptacja na podstawie powieści Gottfrieda Augusta Bürgera: Adam Walny, współpraca nad scenariuszem: Zdzisław Jaskuła

Baron Münchhausen był osiemnastowiecznym niemieckim arystokratą, żołnierzem i poszukiwaczem przygód. Zasłynął z licznych nieprawdopodobnych i mitomańskich opowieści, dzięki którym otrzymał przydomek Łże - Baron.
Siła wyobraźni może pokonać wszelkie ograniczenia i uczynić możliwym to, co do tej pory było nieosiągalne.
Fantastyczne opowieści snute przez tytułowego barona o odkrywaniu wyspy zrobionej z sera, wyprawie na Księżyc, ujeżdżeniu kuli armatniej czy wyciagnięciu samego siebie za włosy z bagna stają się pretekstem do uniwersalnych refleksji o życiu.
Obecnie nie brakuje gawędziarzy, którzy mieszają fikcję z rzeczywistością, tworząc nieprawdopodobne historie, które rozegrały się tylko w ich wyobraźni.
W przypadku barona Münchhausena jego gawędy stają się nieocenionym materiałem dla teatru, gdzie z niczego można zbudować cały świat, gdzie każdy może stać się bohaterem godnym wieńca laurowego. A wszystko to za sprawą magii słowa i przedmiotów, które za każdym razem mogą znaczyć coś innego. Przygody barona Münchhausena w sposób radykalny rozprawiają się z nudą, a w zamian dają radość i przyjemność, wyzwalając twórczą energię inspirującą do działania. W przygodach barona nie znajdziemy morału ani przestrogi, odnajdziemy za to klucz do naszej wyobraźni.

(...) Imaginacyjne wojaże barona Münchausena, właśnie dlatego, że są imaginacyjne, wchłonąć mogą jeszcze niejedną awanturę, jeszcze niejedno cudowne wydarzenie. W istocie przydarzyć mu się bowiem może wszystko. Jest to tylko kwestia wyobraźni.

(Z. Jaskuła do programu teatralnego Przygód barona Münchhausena w Teatrze Nowym w Łodzi, premiera 15 marca 2009, reż. Adam Walny)

Karl Friedrich Hieronymus Baron von Münchhausen żył naprawdę w latach 1720-1797. Swoimi wojennymi, myśliwskimi i przygodowymi opowieściami zabawiał w wolnych chwilach przyjaciół. Dzięki nim szybko zdobył sławę i jeszcze za życia barona przywołano te przygody w Vademecum dla wesołków (1781). Kilka lat później zbiór owych anegdot opracował i rozszerzył Rudolf Erich Raspe, a jeszcze później rozwinęli poeci Gottfried August Bürger i Teofil Gautier. Z biegiem czasu gawędy arystokraty doczekały się wielu wersji, przeróbek i adaptacji, które do podstawowego kanonu dołączyły dziesiątki nowych, przypisanych Münchhausenowi przygód. Po Przygody barona Münchhausena sięgali też twórcy filmowi, np. Terry Gilliam.