Kift, Roy

przekład: Karolina Mackiewicz

Prawdziwa historia stworzenia wg Roy'a Kifta. Sefora, żona Mojżesza, nie rozumie, jaki jest sens życia na pustyni, bez jedzenia, picia i wygód, i daje Bogu i Mojżeszowi sześć dni na odpowiedź. Mojżesz prosi więc żonę, żeby dała mu święty spokój na kilka najbliższych dni, aby mógł skupić się na uzyskaniu połączenia z Bogiem. W jego śnie Bóg stwarza Adama i zaczyna uczyć go, co to jest świat. Sefora koniecznie chce wiedzieć, jak wyglądają postępy w tworzeniu Księgi Mojżesza i zadaje wiele prowokacyjnych pytań. Wysłanie Adama na polowanie niemal kończy się katastrofą. Bóg raniąc Adama słowami, uświadamia mu, na czym polega relacja: Bóg - człowiek. Adam zaczyna logicznie rozumować i wyciągać wnioski. Za dobre wykonanie jednego z zadań Bóg spełnia życzenie Adama i z jego żebra konstruuje dla niego przyjaciółkę na jego obraz i podobieństwo, ale zarazem zaskakująco odmienną. Obaj mężczyźni uczą zbyt żywotną kobietę, że nie powinna zadawać pytań, co więcej – powinna słuchać mężczyzny – w hierarchii stoi przecież za Bogiem i Adamem. Nadchodzi jednak moment próby: Ewa ma nie zbliżać się do drzewa wiadomości dobrego i złego, Adam ma mieć na nią oko, żeby nie zeszła na złą drogę. Staje się wszystko to, co znamy z Księgi Rodzaju. Mojżesz opowie już Seforze całą historię, a ona wyciągnie z niej własne wnioski i wcieli w życie jako pierwsza dzieło emancypacji.

Sztuka Roya Kifta opowiada historię Kurta Gerrona, reżysera i aktora, znanego z partnerowania Marlenie Dietrich w filmie Błękitny anioł; jako jeden z internowanych w obozie koncentracyjnym w czeskim Terezinie prowadzi tam kabaret „Karuzela" dla zwożonych z całej Europy żydowskich artystów i przedstawicieli elity intelektualnej. Pewnego dnia komendant obozu składa mu propozycję nie do odrzucenia - zleca nakręcenie filmu propagandowego, który ma przedstawić przyjemne życie obozowe. Godząc się na wykonanie polecenia, Gerron mierzy się z poczuciem zdrady. Stara się przekonać siebie oraz innych o słuszności dokonanego wyboru. Coraz mocniej pochłania go praca nad filmem, co pozwala zapomnieć o dylematach moralnych. Autentyczną historię terezińskich Żydów Autor opowiada w konwencji przedwojennego kabaretu, tworząc osobliwą mieszaninę komizmu z tragizmem.

Światowa prapremiera dramatu w reżyserii Łukasza Czuja odbyła się we wrześniu 2012 roku w Teatrze im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy. W tej realizacji humor, ironia i śmiech służą wyrażeniu sprzeciw wobec opresji i ocalaniu człowieczeństwa. Spektakl, który zrealizowano zgodnie z sugestiami Autora w konwencji muzyczno-kabaretowej, to zabawna historią z tragedią w tle. Celem reżysera było także włączenie się w walkę z polskim antysemityzmem.

PRASA

@kt - legnicka gazeta teatralna klik... klik... klik...

Maria Magdalena Rossi, zawodowa konserwatorka i cyniczna ateistka, prowadzi prace konserwatorskie nad sklepieniem kaplicy katedralnej. Próbuje oczyścić z białej farby fresk, który skrywał się pod nią od stuleci. Nad ołtarzem kaplicy przechowywana jest największa relikwia chrześcijańska – Całun Turyński. Kościół katolicki wysłał próbki Całunu do ekspertyzy w nadziei, że potwierdzi ona jego autentyczność. Jednakże miejscowy Kardynał ma inne, bardziej palące problemy. Jeden z jego byłych studentów, wybitny i powszechnie znany ksiądz i teolog profesor Marco Albertini, nie tylko propaguje bardziej „mitologiczne" podejście do Nowego Testamentu, ale wydaje właśnie krytyczną książkę na temat kultu Maryi Dziewicy i religijnych perwersji w Kościele katolickim. Najbliższy przyjaciel i powiernik Kardynała Concentiego, Biskup Borromeo, żąda, aby powstrzymać Albertiniego przed dalszym niszczeniem reputacji Kościoła. Młody Irlandczyk, John O'Malley, student Albertiniego, przez przypadek podsłuchuje rozmowę Biskupa z Kardynałem. Próbuje ostrzec swojego profesora. Po publikacji książki Albertini otrzymuje telefony z pogróżkami, zostaje również wezwany na rozmowę z Kardynałem. Jednocześnie nadchodzą wyniki badań nad Całunem – niszczące nadzieje Kardynała i Biskupa i zawierające pewne groźne informacje. Kardynał i Biskup postanawiają zachować je w tajemnicy. Jest tylko jeden problem: być może wcześniej poznał je – przypadkiem – profesor Albertini... W międzyczasie Maria Rossi kończy prace nad freskiem, którego szokujący temat zdaje się potwierdzać teorie zawarte w ostatniej książce Albertiniego. Kiedy Maria dowiaduje się, że profesor został zawieszony i zabroniono mu głoszenia kazań, spotyka się z Kardynałem i konfrontuje go z wydarzeniami z przeszłości. Grozi, że wyjawi skrywaną latami tajemnicę i zniszczy reputację duchownego, jeśli ten nie odwoła decyzji w sprawie Albertiniego. W zimny, śnieżny poranek Bożego Narodzenia katedra płonie. Wydaje się, że i kłamstwo, i prawda zostaną pogrzebane na zawsze pod ruinami budowli...

Wariacja Roya Kifta na boskie tematy, ze zwariowaną intrygą i znakomicie skonstruowanymi postaciami. Niebo jest tak potwornie nudne, że nawet ci, którzy trafiają tam za największe zasługi, proszą o wycofanie z raju w ciągu 24 godzin i pozwolenie na wieczną niedolę. Jay (Jezus) przerzucając kanały telewizyjne na smartpadzie, coraz bardziej przerażony stanem świata, obawia się reakcji ojca (Boga). O powadze sytuacji donosi także Gaybo (archanioł Gabriel). Mary, matka Jaya, to wojująca ateistka i fanka muzyki gotyckiej, która niebiańską nudę zabija narkotykami. W końcu – po 2000 latach – ojciec Jaya (Bóg) budzi się i dziwi, że świat znajduje się na krawędzi. Wszyscy czworo tracą chęć do życia, jednak nie mogą nic zrobić, ponieważ są nieśmiertelni. Kłopoty z nieśmiertelnością mają wiele innych skutków; nawet nowe technologie medialne nie są w stanie rozwiązać tych problemów. Wielebny John, który podważa ich boskość, strzela Bogu prosto w serce. Lenny, głęboko poruszony, próbuje zabić Jezusa, Gabriela i Marię. Jak można się tego spodziewać – nikt nie umiera. Lenny, aby udowodnić swoją wiarę w Boga, strzela sobie w głowę na oczach wielomilionowej publiczności – i umiera. John składa rezygnację z bycia przedstawicielem Boga na Ziemi, oficjalnie przyznając się do ateizmu. Teraz, kiedy Kościół się ich wyparł, biblijne postaci mogą wreszcie zniknąć na zawsze. Bóg po samokrytyce znosi religię, piekło i niebo pod karą wiecznego potępienia.