język polskijęzyk angielski

Padało

Autor
Tytuł oryginalny
The Same
Tłumacz
Orczykowska, Marta
Gatunek sztuki
Dramat
Obsada kobiet
Obsada mężczyzn
Szczegóły
Sztuka opublikowana w czasopiśmie "Dialog" nr 7-8/2021.
Prapremiera
2017, Corcadorca Theatre Company

Bohaterkami sztuki są dwie kobiety – Liza i Tamta Liza. Młodsza z nich (Tamta Liza) przebywa obecnie w ośrodku, którego pensjonariuszami są osoby z zaburzeniami psychiki. Wiemy o niej tylko tyle, że przyjechała do miasta, w którym mieści się ośrodek, żeby wymazać z pamięci traumatyczne wspomnienia o niestabilnej, przemocowej matce i spędzonym u jej boku samotnym, pełnym tęsknoty dzieciństwie – i rozpocząć tu nowe życie. Wiemy też, że była już raz w tym mieście z harcerkami i że kupiła tamtego dnia marcepanowy baton, by dowiedzieć się, jak bardzo nie znosi marcepanu. Ale teraz mamy inny dzień. Tamta Liza postanawia wyjść w świat, czego pierwszym krokiem ma być przyjęcie zlecenia cateringowej obsługi na stypie po czyimś pogrzebie. I tam, w osobie zarządzającej kuchennymi obowiązkami Lizy, spotyka starszą nieco… samą siebie. Rozpoznawszy się, kobiety znajdują w sobie nawzajem otuchę w dojmującej samotności. Spotykając się nad stawem, wracają w przeszłość, ale mają teraz w niej siebie nawzajem, jest im więc w tej minioności przytulnie. Tamta Liza (czytaj: część Lizy) chce już na zawsze tam zostać, odciąć się od teraźniejszości, którą symbolizuje „nowe miasto”. Starsza Liza decyduje się jednak zerwać więzy z przeszłością. Jednocześnie pojawia się przerażająca nieco myśl: czy każda życiowa decyzja Lizy, każdy wybór – są i będą musiały być powielane przez jej młodsze alter ego?

Można tę sztukę czytać jako obraz schizofrenii. Można – jako metaforę determinizmu, a raczej pytanie, jak to naprawdę jest z tą wolną wolą. Czy istnieje? Czy może zdani jesteśmy na zaprogramowaną z góry nieuchronność wszelkich życiowych zdarzeń. Umiejętnie wyreżyserowana sztuka pozostawi to pytanie otwartym, pokazując miotanie się w swoim losie, ale nie odbierając nadziei.

Tekst jest krótki, ale rzeczywisty czas trwania spektaklu wydłużają ważne i znaczące pauzy. Autor operuje bardzo poetyckim językiem, którego elementem są refrenowe powtórzenia raz już wypowiedzianych fraz. Rytm tego tekstu wyznacza i pogłębia stukający miarowo w tle z większym lub mniejszym natężeniem symboliczny metronom. Cofając nas wstecz, autor za każdym razem wprowadza też pomiędzy kwestiami cofaną w różnym tempie taśmę z nagraniem głosu. Innym ciekawym zabiegiem jest wprowadzenie przemawiających ustami bohaterki/bohaterek postaci z jej życia: matki, dziewczynki z urodzinowej imprezy, terapeutki, opiekuna, kobiety z domu żałoby – a także wchodzenie przez Lizę i Tamtą Lizę nawzajem w swoje role, by przywołać dialogi z przeszłości.

  • Dramat miał swoją prapremierę w budynku starego więzienia w Cork (2017) z siostrami Walsh odtwarzającymi role Lizy i Tamtej Lizy. W drodze na spektakl widzowie przechodzili przez pomieszczenia z przedmiotami-pamiątkami przeszłości, co pogłębiało obecny w tej niepozbawionej skądinąd humoru sztuce element mroczności.
Formularz zamówienia sztuki

Zamawiana sztuka: Padało