język polskijęzyk angielski

Ogród Jane Austen

Tytuł oryginalny
Zahrada Jane Austenové
Tłumacz
Krauze, Krystyna
Gatunek sztuki
Dramat
Obsada kobiet
Obsada mężczyzn
Postacie
matka i dwie córki (obie ok 40 lat)

Bohaterki dramatu to trzy podstarzałe (wedle kryteriów początku XIX wieku) kobiety, których pierwowzorem są autentyczne postaci: angielska pisarka Jane Austen, jej matka i jej siostra Cass. Matka boleje nad przegranym życiem swych córek – dobiegły czterdziestki i nie udało się im znaleźć małżonków, co jest klęską, o którą je – jak i siebie – nieustannie obwinia. Przy zbieraniu jabłek toczą się rozmowy o zmarnowanych szansach i ponurych perspektywach (na domiar złego kończą się środki finansowe). A także debata nad przeznaczeniem nadmiernie obfitych tego roku zbiorów (16 koszy owoców), które zapewne, jak już uprzednio, będą musiały się zepsuć. Każda z kobiet proponuje inną opcję, która jest zarazem zwięzłą charakterystyką postaci. Dobrotliwa, życzliwa światu Cass chciałaby część ususzyć (sama „ususzyła” już swoje tęsknoty), a część rozdać dzieciom. „Jakim dzieciom?” – odparowuje z goryczą gderliwa, wiecznie narzekająca na los Matka, która nie pominie żadnej okazji, by wytknąć Jane i Cass staropanieństwo. Proponuje zrobić, jak zawsze, słodką marmoladę, choć jej nadmiar pleśnieje już w piwnicy, bo przecież wszystko powinno być po dawnemu. „Tylko że w ciągu trzech lat nagromadziłyśmy setki słoików dżemów. Setki marmolad. Setki kompotów” – wzdycha dusząca się w zatęchłej atmosferze niezależna, twórcza Jane, zgłaszając „nieprzyzwoity” pomysł, by przeznaczyć jabłka na wino: „Będziemy pić wino, pisać i… i nie będziemy niczego żałować!”

Tytułowy ogród to nie tylko sad, z którego kobiety znoszą kosze jabłek. To także wyimaginowany Eden, w którym żyją dzikie zwierzęta i kolorowe ptaki, który budzi strach i pożądanie – symboliczna obietnica wolności, wolnej twórczości, której mimo społecznej i domowej presji (pisanie to przecież niezdrowa fanaberia) bohaterka nigdy się nie wyrzeka. Wyobraźnia przynosi ukojenie: „Jak gdyby ten domek starych panien, który miał kraty i był zamknięty, nagle otworzył drzwi na oścież”.

W subtelnie, acz wyraziście zarysowanych postaciach, w samym temacie, a przede wszystkim w nostalgicznej aurze sztuki – odnajdujemy echa znajomego świata. Innych trzech kobiet, śniących niegdyś o Moskwie, a także tych zatopionych w swoim własnym sadzie – z wiśniami zamiast jabłek.

Sztuka ukazała się w Prawda i miłość. Czeskie sztuki współczesne - antologii współczesnego dramatu czeskiego, wydanej przez ADiT w marcu 2020.

Formularz zamówienia sztuki

Zamawiana sztuka: Ogród Jane Austen