Alma Mahler, postać sama w sobie fascynująca, była muzą, kochanką i żoną rozlicznych wielkich osobowości świata kultury i sztuki, wśród których znaleźli się Mahler, Gropius, Kokoschka, Klimt, Freud i inni. Joshua Sobol poświęca jej sztukę, którą nazywa polidramą. Nie ma w niej fabuły linearnej i nie jest to zwykły teatr, ale widowisko interaktywne, wielowątkowe, w którym widz, stając się uczestnikiem akcji, sam wybiera jeden z proponowanych wątków, za którym będzie konsekwentnie podążał lub, jeśli taka jego wola, może w dowolnej chwili przechodzić z wątku do wątku. Bo, według Sobola, prawdy nie ujawnia historia jako całość, prawda kryje się w epizodach. Spektakl – grany często w miejscach związanych historycznie z osobą Almy Mahler – rozgrywa się równolegle w kilku lokalizacjach, najczęściej kilku piętrach tego samego budynku. Widz wchodzi niejako w rolę gościa zaproszonego przez Almę do jej intymnej przestrzeni; to znaczy przez jedną z wielu Alm, bowiem, zależnie od tego, którym tropem podążymy za bohaterką, będziemy uczestniczyć w jednym z kilku „dostępnych” etapów jej osobistego życia. Sztuka składa się z ponad 40 pojedynczych epizodów – od Wiednia przełomu wieków po Amerykę lat sześćdziesiątych – a jej ramę stanowią 120. urodziny Almy, na których pojawiają się wszyscy jej partnerzy. Prapremiera sztuki odbyła się w roku 1996 w Sanatorium Purkersdorf pod Wiedniem. W roku 1999 Paulus Manker zrealizował na podstawie Almy Mahler cieszący się powodzeniem trzyodcinkowy film telewizyjny. W 2017 roku sztuka została ponownie wystawiona w Wiener Neustadt, gdzie 25 sierpnia 2018 roku obchodzono 500. przedstawienie – co dobitnie dowodzi popularności tego dramatu. W 2023 roku spektakl był gościnnie pokazywany w Südbahnhotel am Semmering.
Z wiki
Dramat opisuje życie muzy artystów Almy Mahler-Werfel w wielu równoległych scenach. Pierwsza część opowiada historię Almy z Gustavem Mahlerem, jej małżeństwa i separacji z Gustavem Klimtem, reżyserem Burgtheater Maxem Burckhardem i jej nauczycielem gry na fortepianie Alexandrem Zemlinskym. Po ośmiu latach małżeństwa Alma poznaje młodego architekta Waltera Gropiusa i zakochuje się w nim. Drugi wątek opowiada historię Gropiusa, jego spotkania z Franzem Werfelem, noc miłości z Almą i konfrontację z Mahlerem. Oglądamy zdesperowanego Mahlera szukającego ukojenia w analizie Zygmunta Freuda, a równolegle spotkanie Franza Werfela z córką Almy, Anną Mahler, podróż do Palestyny w 1925 roku, światowy sukces jako powieściopisarza i emigrację do USA. Pod koniec pierwszej części uczestniczymy w kondukcie pogrzebowym podczas pochówku Gustava Mahlera. Publiczność otrzyma zaproszenie na stypę.
W drugiej części pojawia się Oskar Kokoschka, z którym Almę łączył ekstatyczny romans. Kokoschka musi iść na wojnę i zostaje ciężko ranny. W tym samym czasie Franz Werfel dowiaduje się we Włoszech, że jego książki są zakazane w nazistowskich Niemczech, emigruje z Almą do Santa Barbara w Kalifornii i tam umiera w 1945 roku. Kokoschka ma naturalnej wielkości lalkę wykonaną przez Almę. Zaprasza wszystkich na orgiastyczny bal maskowy, podczas którego lalka zostaje ścięta.
Z biegiem lat sztuka została rozszerzona o nowe sceny i postacie. Na przykład dodano córkę Almy Manon Gropius, ostatniego kochanka Almy, księdza Johannesa Hollnsteinera, ojca Almy Emila Jakoba Schindlera, twórczynię lalek Hermine Moos, biologa Paula Kammerera, portugalskiego konsula generalnego Aristidesa de Sousę Mendesa i założyciela Żydowskiego Bractwa Robotników Arabskich, Arona Cohena.
Historia występów
Interaktywna sztuka, nazwana przez autora polidramą, została zainscenizowana w 1996 roku przez dyrektora artystycznego Klausa Bachlera dla Wiener Festwochen i miała premierę w dawnym sanatorium Purkersdorf w reżyserii Paulusa Mankera. Sanatorium pod Wiedniem to budynek zaprojektowany przez Josefa Hoffmanna, przyjaciela ojczyma Almy Mahler, Carla Molla i architekta willi Almy Mahler na Hohe Warte.
W latach 1996-2011 atmosfera budynku i możliwość interaktywnego udziału publiczności w teatralnej inscenizacji życia Almy Mahler-Werfel przyniosły realizatorom ponad 400 wyprzedanych przedstawień. Sztuka stała się kultowa; W 1999 roku została również zekranizowana jako film.
Alma jest określana przez autora jako teatralna podróż z wieloma przystankami, postaciami i równoległymi wątkami. Widz podróżuje w czasie i przestrzeni i może zdecydować, którą osobę i perspektywę chce śledzić. Rezygnuje z roli konwencjonalno-biernej, pozostając jednak konsumentem, zwłaszcza że udział w spektaklu obejmuje uroczystą kolację. Zaleca się odwiedzenie sztuki co najmniej trzy razy, ale rekord wynosi obecnie 73 wizyty entuzjastycznego widza.
PRASA
"Alma to coś więcej niż spektakl teatralny, to fascynująca teatralna przygoda, interaktywne dzieło sztuki, dowcipne, zmysłowe i pełne pasji". (Süddeutsche Zeitung)
"Zupełnie niezwykłe, urzekające widowisko". (Kurier)
"Festiwalowa produkcja Mankera ma magiczną gęstość i nie nudzi się ani przez sekundę. Cudownie dzikie i wulgarne, namiętne, kolorowe i wielowarstwowe". (Salzburger Nachrichten)
"Wydarzenie teatralne i towarzyskie, które powinno na stałe zagościć w naszym mieście i nie powinno go zabraknąć w żadnej ofercie wizyty w Wiedniu. Świetny pomysł i realizacja". (Nowy Świat Ilustrowany)
"Doświadczenie trzygodzinnego happeningu przewyższa większość konwencjonalnych doznań teatralnych. Niespodziewany sukces minionych festiwalowych tygodni". (Motyle)
"Rzadko kiedy wieczór w teatrze jest tak zabawny, pouczający i satysfakcjonujący. Idźcie, przeżyjcie to!" (Wiener Zeitung)
"Rozbudowany i precyzyjny spektakl, po prostu przejmujący". (Kronenzeitung)