język polskijęzyk angielski

Alicja w łóżku

Tłumacz
Chwastowski, Sławomir Michał
Gatunek sztuki
Dramat
Obsada kobiet
Obsada mężczyzn
Czas akcji
1890
Miejsce akcji
Londyn

Osoby:
- Alicja James
- Pielęgniarka
- Młodu Mężczyzna
przy herbatce:
- Margaret Fuller
- Emily Dickinson
- Kundry
- Myrtha
ekipa materacowa:
- M I - mężczyzna
- M II - kobieta

Tytułowa Alicja była siostrą Henry'ego Jamesa. Całe życie nawiedzały ją silne ataki depresji - w wieku trzydziestu lat zwierzyła się ojcu, że pragnie popełnić samobójstwo. Większą część krótkiego życia spędziła leżąc w łóżku. Odizolowana od świata, chora i cierpiąca, pisała dziennik. Zmarła na raka piersi w wieku czterdziestu trzech lat w Londynie, dokąd przeniosła się wraz z bratem.
Dramat Susan Sontag, wybitnej pisarki amerykańskiej, jednej z najbardziej fascynujących kobiet XX wieku, stanowi studium cierpienia. Przykuta do łóżka bohaterka od choroby i depresji ucieka w marzenia senne, wizje i wspomnienia - podobnie jak Alicja Lewis Carrola podróżując, śniąc.
Utwór składa się z ośmiu scen, z których każda jest opisem innego stanu świadomości - czy raczej innego odcienia melancholii.
Sceny pierwsza i druga stanowią wprowadzenie - prolog, widzimy Alicję w jej wiktoriańskiej sypialni, przytłoczoną wielkim stosem materacy. Towarzystwa dotrzymuje jej jedynie Pielęgniarka, strofująca i impertynencko starająca się pobudzić chorą do jakiegoś działania - oraz demoniczna ekipa materacowa, układająca na Alicji coraz to nowe materace. To świat zewnętrzny, z którego, otrzymawszy zastrzyk, Alicja uwalnia się, by podróżować.
Scena trzecia to chwila rozmowy z ojcem, który był autorytetem dla swych pięciorga wybitnie uzdolnionych dzieci. Pan James tłumaczy córce, że przecież zawsze traktował ją na równi z synami, umożliwiał jej intelektualny rozwój, zachęcał do własnych poszukiwań. Teraz wszystkie jej talenty i duchowe skarby miałyby ulec zagładzie, bo Alicja chce popełnić samobójstwo. Zapada ciemność rozświetlana jedynie lampką górniczą na głowie ojca, Alicja kołysze się na huśtawce, ojciec ustępuje, a ona pada tyłem w ramiona M I i M II.
Jesteśmy znowu w sypialni. Przy łóżku chorej siedzi brat Henry. Rozmawiają ze sobą, cytując swoje utwory, wybiegając w przyszłość, do tego, co się stanie po śmierci Alicji. Po codziennej dawce laudanum Alicja zapada w sen.
Scena zatytułowana Przy herbatce niedwuznacznie nawiązuje do powieści Lewisa Carrola. Przy ogrodowym stoliku siedzą Emily Dickinson, Margaret Fuller - autorka feministycznej książki "Kobieta w XIX wieku", Myrtha - królowa z "Giselle" i Kundry - zawsze senna, z wiecznym poczuciem winy bohaterka "Parsifala" oraz Alicja. Piją herbatę, palą opium, dyskutują na temat roli kobiety, jej intelektu, samodzielności w kulturze, relacji z mężczyznami.
Scena szósta to hołd złożony wyobraźni, bohaterka nie ruszając się ze swojej nagle monstrualnych rozmiarów sypialni, spaceruje ulicami Rzymu, czuje zapachy, widzi blaski zachodzącego słońca - jest szczęśliwa. Jej umysł jest teraz jak łódź zdolna zawieźć ją w każde miejsce na ziemi.
Dwie ostatnie sceny to powrót (przynajmniej tak się wydaje) do rzeczywistości.
Rozmowa z młodym włamywaczem na temat istoty człowieczeństwa, o tym, kto z nich jest prawdziwie ludzki.
Jak nietrudno się domyślić, odpowiedź nie jest jednoznaczna - nasze człowieczeństwo determinuje zarówno działania zewnętrzne, jak i wewnętrzne.
W scenie finałowej Alicja zdaje sobie sprawę, że już dawno przestała być realną postacią. Rezygnując ze świata zewnętrznego, dobrowolnie wyrzekła się części samej siebie i powoli przestaje istnieć.

Formularz zamówienia sztuki

Zamawiana sztuka: Alicja w łóżku