Sztuki

Przy zastawionym do obiadu stole zasiadają: matka – zwana Babcią, jej dzieci – Marzena i Grzegorz, oraz córka Marzeny, Agata. Ważniejszy od obiadu jest leżący na stole pilot do telewizora. Najważniejszym jednak elementem sztuki, na prawach jej pełnokrwistego bohatera i członka rodziny, jest stojący naprzeciw stołu Telewizor.

Można być bliżej siebie w głębi oceanu albo w kosmosie, niż przy wspólnym stole. To dramat  o tęsknocie, miłości i utracie i o braku języka, by to wszystko wyrazić. Sztuka Tijany Grumić rozpoczyna się od słów dziecka: „Początkiem jest ta chwila, w której się urodziłem, a końca nie ma”, co nadaje jej intymny, niemal mityczny charakter.

W pewnym teatrze reżyser rozpoczyna próby do spektaklu na podstawie noweli Pirandella. Jej treścią jest historia dość niekonwencjonalnej rodziny La Croce złożonej z rodziców – Ignacii i Palmira – i czterech córek – Momi, Titiny, Dori i Nenè. Rodzina przeprowadziła się na konserwatywną Sycylię, wzbudzając bulwersację lokalnej społeczności swoim stylem życia. Zarówno matka, jak i córki flirtują z miejscowymi oficerami lotnictwa; Palmiro, nie pozostając im dłużny, przeżywa płomienny romans z kabaretową wokalistką.

W trakcie próby do inscenizacji Gry ról Luigiego Pirandella na scenę wkracza sześć postaci nienapisanego dramatu: Matka, Ojciec, Pasierbica, Chłopiec, Dziewczynka, Syn.  Istnieli jedynie w głowie swojego autora, który zaniechał pomysł stworzenia sztuki. Błąkają się sfrustrowani i wysuwają wobec Dyrektora żądanie, by ich na scenie „urzeczywistnił”. Opowiadają mu swoją burzliwą historię. Oto po urodzeniu wspólnego Syna Matka za zgodą Ojca zamieszkuje z innym mężczyzną, z którym płodzi kolejną trójkę.

W małym prowincjonalnym miasteczku, w którym wystarczy kichnąć, by zaraz wszyscy o tym wiedzieli i stało się to przedmiotem publicznej dyskusji, pojawia się rodzina „obcych”. Wprowadzają się tam, chroniąc się przed trzęsieniem ziemi, Pan Ponza wraz z żoną oraz teściową, Panią Frolą. Od razu stają się przez samo swoje przybycie lokalną sensacją.

Każdy na swój sposób jest trzecią częścią metateatralnej trylogii – obok Sześciu postaci w poszukiwaniu autora i Dziś wieczorem improwizujemy. Tutaj również znajdujemy się w teatrze, gdzie rozpoczyna się spektakl. Opowiada historię aktorki Delii Morello zaręczonej z artystą Giorgio Salvim. W przededniu ślubu ten zastaje narzeczoną in flagranti ze swoim szwagrem Rocco i w rozpaczy popełnia samobójstwo. Tajemnicą poliszynela jest fakt, że jest to sztuka z kluczem oparta na prawdziwych, szeroko w mieście komentowanych wydarzeniach.

Bohaterka, Młoda Kobieta, odczuwa znużenie uwielbieniem swojego kochanka. Upokarza go, rani, manipuluje jego emocjami. Myśli o innym, którego stać na zakup wymarzonego przez nią naszyjnika z pereł. Czy to są fakty? Nie wiemy. Pirandello w całej jednoaktowej sztuce balansuje wraz ze swoją bohaterką na granicy jawy i snu. Czy śniło jej się, że zazdrosny kochanek ją dusił, czy wydarzyło się to naprawdę? Czy zamożny mężczyzna, który jest powodem jego zazdrości, istnieje, czy jest ucieleśnieniem tęsknot Kobiety, projekcją jej wyobraźni, postacią ze snu?

Na wracającego do domu z pracy – po kolejnej zawodowej porażce – Miszę czeka kameralne przyjęcie-niespodzianka z okazji jego pięćdziesiątych urodzin. Oprócz jego żony, nauczycielki w gimnazjum, Christiny, wpaść mają ich przyjaciele – Klaus, nałogowy kobieciarz, a także jego żona Heike, która nie potrafi pogodzić się z upływającymi latami, ubiera się więc wyjątkowo niestosownie do wieku. Kryzys wieku średniego i jego najróżniejsze (zazwyczaj komiczne) przejawy to główny temat wyjątkowo zabawnej farsy Stefana Vögela, będącej adaptacją powieściowego bestsellera pod tym samym tytułem.

Podczas maskarady wieńczącej karnawał pewien włoski arystokrata niefortunnie spadł z konia i stracił kontakt z rzeczywistością. Od tego czasu minęło 20 lat, a on wciąż tkwi w przeświadczeniu, że jest cesarzem rzymskim Henrykiem IV, za którego był w momencie upadku przebrany. Siostra nieszczęśnika, a potem na jej prośbę siostrzeniec, Markiz Carlo di Nolli, dla spokoju chorego podtrzymują iluzję, stwarzając w odciętej od świata willi scenografię XI-wiecznego pałacu królewskiego i zatrudniając „dwór”.

Akcja sztuki rozgrywa się gdzieś w galicyjskiej wsi, krótko po I wojnie światowej. Jej głównymi bohaterami są Janek, młody chłopak, który stracił na wojnie ojca i mieszka z opiekuńczą i zaradną Matką oraz Przybysz, tajemniczy mężczyzna z miasta, ideowiec, komunista. Sytuacją dramatyczną sztuki jest ciąg spotkań obojga, podczas których Przybysz stopniowo zjednuje sobie bujającego w obłokach i z początku nieufnego chłopaka.