język polskijęzyk angielski

Zelenka, Petr

Urodził się w 1967 r. w Pradze, tam też ukończył scenopisarstwo w szkole filmowej FAMU. Na początku lat 90. pracował jako scenarzysta w studiu filmowym Barrandov i dla czeskiej telewizji (gdzie również redagował programy). Już jego debiut reżyserski pt. Mnaga – Happy End (Mňága - Happy end) z 1996 r., o przygodach pewnej kapeli rockowej, zdobył nagrodę na festiwalu filmowym w Pilznie i był pokazywany w kinach za granicą. Guzikowcy (Knoflíkáři) z 1997 roku, drugi film pełnometrażowy, stał się kultowym obrazem dekady w Czechach, który zdobył wiele nagród (w tym Czeskiego Lwa, najważniejszą nagrodę filmową w tym kraju), również na arenie międzynarodowej.

Film z roku 2000 pt. Samotni (Samotáři), którego Zelenka był pomysłodawcą i współscenarzystą, stał się hitem w Czechach i został m.in. nominowany do nagrody FIPRESCI. Sukces odniósł również Rok diabła (Rok ďábla, 2002), fabularyzowany dokument o muzyku Jaromírze Nohavicy. Zdobył Czeskiego Lwa za najlepszą reżyserię, nominację do tej nagrody za najlepszy scenariusz oraz Kryształowy Globus, nagrodę główną na MFF w Karlowych Warach. W 2008 r. Zelenka nakręcił w Polsce (z udziałem polskich aktorów) Braci Karamazow (Karamazovi). Film ten otrzymał nagrodę Czeskiego Lwa dla najlepszego reżysera, nominację do Czeskiego Lwa za najlepszy scenariusz, a także Nagrodę Specjalną Międzynarodowej Federacji Krytyki  Filmowej (FIPRESCI). Zelenka był również pomysłodawcą i scenarzystą serialu telewizyjnego Terapie z 2011 roku.  W 2015 nakręcił obraz Zagubieni, który zdobył Czeskiego Lwa za najlepszy scenariusz oraz nominację do tej nagrody za najlepszą reżyserię.  Począwszy od debiutu, każdy jego film stawał się wydarzeniem.

Zelenka jest autorem takich sztuk teatralnych jak m.in. Odjazdy pociągów (Odjezdy vlaků, 2004), Teremin (2005) i Skutki uboczne (Ohrožené druhy, 2011). Sztuka Dubbing street (Dubbing street, 2012) jest wielkim powrotem Zelenki do „macierzystego” teatru Dejvické Divadlo. Sztuka Opowieści o zwyczajnym szaleństwie (Příběhy obyčejného šílenství, 2001; w 2005 r. powstał również film), w tłumaczeniu Krystyny Krauze, jest z powodzeniem grana w wielu polskich teatrach. W Czechach sztuka ta otrzymała najważniejszą czeską nagrodę dramaturgiczną – Nagrodę Alfréda Radoka. W Polsce ukazała się w antologii sztuk czeskich Opowieści o zwyczajnym szaleństwie (wydawnictwo ATUT, Wrocław 2006).